You are here
Home > ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ > Η κυπριακή μας διάλεκτος και οι «εθνικιστές» Έλληνες Κύπριοι

Η κυπριακή μας διάλεκτος και οι «εθνικιστές» Έλληνες Κύπριοι

Του Σιλουανού Νικολάου

Είναι γεγονός ότι στη σύγχρονη πραγματικότητα το έθνος, ο πολιτισμός και η καταγωγή ενός λαού, εκτός από μια ιδιαιτερότητα, θεωρείται αυτομάτως κάτι απειλητικό για κάποιον άλλον. Οπαδοί των ακραίων μεταμοντέρνων προσεγγίσεων τείνουν να διατηρούν την άποψη ότι ουσιαστικά δεν υπάρχουν έθνη, γιατί πολύ απλά είναι τεχνητά. Προχωρούν δε και ένα βήμα παραπέρα, λέγοντας ότι χωρίς την εθνική «προπαγάνδα», την ιστορία και τη δημιουργία μιας επίσημης γλώσσας του εκάστοτε κράτους δεν υπάρχει έθνος.

Πολλοί, μάλιστα, αναφέρουν ότι το πρόβλημα των συγκρούσεων είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι χωρίζονται σε έθνη και αυτή τους η διαφορετικότητα κόβει αυτομάτως την επικοινωνία που μπορεί να έχουν μεταξύ τους. Κατά κάποιους πολιτικούς επιστήμονες δε, και πιο συγκεκριμένα στον τομέα της επίλυσης συγκρούσεων, μία εθνοτική ομάδα, όντας απομονωμένη πιθανώς από μία άλλη και με αφορμή ένα συμβάν, «δημιουργεί έναν εχθρό». Αυτό είναι πολύ απλοϊκό, αφού η σύνθεση των ταυτοτήτων είναι μία πολύ πιο πολύπλοκη διαδικασία. Ο ετεροπροσδιορισμός πάντοτε υπήρχε και πάντοτε θα υπάρχει. Άλλο η διαφορετικότητα, άλλο η διχόνοια που πιθανώς προωθείται μέσα από τη δαιμονοποίηση του άλλου και την προπαγάνδα. Είναι άλλο όμως και ο υπαρκτός εχθρός, που αμφισβητεί την κυριαρχία και τα αναφαίρετα δικαιώματα του άλλου. Δεν είναι όλα υποκειμενικά, ούτε ένα αόρατο χέρι κινεί τα πάντα.

Θα ήθελα να προχωρήσω τον συλλογισμό μου συνδέοντας τα πιο πάνω με το σήμερα και με όλους αυτούς που μας λένε ότι το θέμα είναι ψυχολογικό και ρατσιστικό (μεταξύ ημών και των Τουρκοκυπρίων) και γι’ αυτό πρέπει να οικοδομήσουμε «γέφυρες» επικοινωνίας για να γνωρίσουμε το άλλο στοιχείο της πατρίδας μας, με αποτέλεσμα να το αποδεχτούμε και τελικά να τους «ξεφοβηθούμε».

Δυστυχώς όμως, έχοντας τέτοιες απόψεις, ξεχνάμε μια σημαντική παράμετρο σε όλη αυτήν την ιστορία και συνάμα μια ιστορική αλήθεια. Οι Έλληνες της Κύπρου ποτέ δεν είχαμε ούτε ξενοφοβικά σύνδρομα ούτε και ρατσιστικά. Εδώ, βέβαια, μιλάμε για τον κανόνα και όχι για τις εξαιρέσεις. Αυτό θα έλεγα ότι φαίνεται ξεκάθαρα από δύο τουλάχιστον παράγοντες.

Πρώτον, οι Έλληνες επιβίωσαν ανά τους αιώνες παρά το γεγονός ότι σε μεγάλες περιόδους της ιστορίας τους ήταν υπό κατοχή. Πολλοί ξένοι λαοί μετεγκαταστάθηκαν σε ελληνικές περιοχές και παρέμειναν και ο Ελληνισμός τούς αφομοίωσε, ενώ ταυτόχρονα ο Ελληνισμός έπαιρνε και χαρακτηριστικά άλλων λαών. Αυτό δεν σημαίνει ότι απώλεσε τις δικές του ιδιαιτερότητες, αφού διατήρησε την ίδια ιστορική συνείδηση και γλώσσα.

Δεύτερον, οι Έλληνες αφομοίωναν χαρακτηριστικά άλλων γλωσσών στη δική τους γλώσσα. Αυτό διαφαίνεται με ένα πολύ απλό παράδειγμα. Όταν οι Κερυνειώτες διατηρούσαν αυτόχθονες τουρκικές λέξεις στην καθημερινή τους ομιλία, όπως το «Χοσκερτίν» (το τούρκικο Hoş Geldın που σημαίνει «καλωσόρισες») το οποίο χρησιμοποιούσαν για να ειρωνευτούν κάποιον που άργησε να παρευρεθεί κάπου, δεν ήταν επειδή ήταν φιλότουρκοι, αλλά πολύ απλά επειδή δεν θεωρούσαν κίνδυνο για αυτούς, για το έθνος τους, την υιοθέτηση ξένων λέξεων ή και εκφράσεων.

Είναι ξεκάθαρο ότι είναι στην παράδοση των Ελλήνων η αποδοχή του άλλου στοιχείου, χωρίς την απειλή για τον δικό τους πολιτισμό. Βέβαια, αντιδρούν οι Έλληνες όταν υπάρχει βίαιη επιβολή ενός ξένου λαού ή κράτους σε αυτούς. Αντιδρούν δίνοντας την ίδια τους τη ζωή για την ελευθερία τόσο των ζώντων όσο και των μελλοντικών γενεών.

Θα πρέπει, λοιπόν, να μην αντιμετωπίζουμε τον Ελληνισμό (αν πραγματικά βέβαια οι σημερινοί Έλληνες τον διατηρούν ακόμη) ως ένα κοινό κράτος που έχει μία κρατική ιδεολογία, όπως τα υπόλοιπα κράτη του κόσμου. Θα πρέπει να βλέπουμε τα επιτεύγματά του μέσα στην ιστορία (αλλά και τυχόν ελαττώματά του) και τον ίδιο τον τρόπο που επιβίωσε αυτά τα χρόνια. Το σημαντικότερο, βέβαια, αναφορικά με την παρούσα θεματολογία, είναι να παρακολουθήσουμε τις διαχρονικές σχέσεις του με άλλους, ξένους προς αυτόν, λαούς. Στην ιστορία του Ελληνισμού, εξάλλου, παρουσιάζονται αρκετές φορές περιπτώσεις επαφών με άλλους λαούς, είτε λόγω βίαιης επιβολής κατά αυτών είτε λόγω εκστρατειών που έχουν κάνει κατά καιρούς Έλληνες, όπως αυτή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η θεώρηση ότι ο Ελληνισμός είναι ένα κοινό κράτος των Βαλκανίων που διατηρεί τη δική του «εθνικιστική»-κρατική ιδεολογία είναι τόσο άκυρη που αποικοδομείται πολύ εύκολα από μελετητές που κατανοούν ότι ο Ελληνισμός δεν ξεκίνησε με την ίδρυση του ελληνικού κράτους.

Top